Sąd Okręgowy w Olsztynie w wyroku z 15 marca 2022 r., II Ko 192/21, zasądził zadośćuczynienie w wysokości 20.000,00 zł za niesłuszne umieszczenie w strzeżonym ośrodku dla cudzoziemców małoletniego bez opieki.
Sprawa dotyczyła 17-latka, który przyjechał do Polski razem ze swoim dorosłym znajomym. W Polsce złożył wniosek o udzielenie ochrony międzynarodowej, a tym samym powinien zostać natychmiast zwolniony z ośrodka strzeżonego. Dzieci bez opieki ubiegające się w Polsce o status uchodźcy nie mogą przebywać w ośrodkach strzeżonych dla cudzoziemców. Straż Graniczna bezpodstawnie uznała jednak, że chłopiec nie jest dzieckiem bez opieki, bowiem opiekuje się nim jego starszy znajomy. Dopiero po interwencji prawników Stowarzyszenia chłopiec został zwolniony przez sąd z ośrodka strzeżonego i umieszczony w placówce opiekuńczo-wychowawczej.
Zasądzając zadośćuczynienie za niesłuszną detencję Sąd Okręgowy uznał, że w początkowym okresie detencji – przed ustaleniem tożsamości i złożeniem wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej – nie było możliwe zastosowanie środków alternatywnych do detencji. Chłopiec przekazał bowiem fałszywe informacje co do swojej tożsamości oraz nielegalnie przekroczył granicę.
W momencie ustalenia tożsamości dziecka oraz złożenia przez niego wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej dalsza detencja była natomiast niezasadna. Chłopiec będąc małoletnim bez opieki nie mógł być umieszczony w strzeżonym ośrodku dla cudzoziemców w toku postępowania o udzielenie ochrony międzynarodowej. Sąd zwrócił uwagę, że właściwe organy nie podjęły wystarczających czynności zmierzających do ustalenia faktycznej relacji pomiędzy chłopcem oraz jego przyjacielem, a także że nie zapewniono prawidłowej reprezentacji dziecka w postępowaniach w stosunku do niego.
Sąd Okręgowy uznał, że chłopiec był niesłusznie umieszczony w ośrodku strzeżonym przez okres ponad 4 miesięcy. Ustalając wysokość zadośćuczynienia na 20 000,00 zł Sąd uwzględnił fakt:
- pozbawienia wolności chłopca,
- konieczności poddania się przez niego regulaminowi ośrodka i
- ograniczenia kontaktów z osobami najbliższymi (pomimo możliwości utrzymywania kontaktów za pośrednictwem komunikatora Skype).
Chłopiec był reprezentowany przez członkinię zarządu Stowarzyszenia adw. Małgorzatę Jaźwińską.