W połowie lutego przedstawiliśmy Komitetowi Ministrów Rady Europy opinię na temat aktualnej sytuacji na granicy polsko-białoruskiej (można się z nią zapoznać TUTAJ). Krytycznie odnieśliśmy się w niej do stanowiska polskiego rządu, zapewniającego, że wyrok w sprawie M.K. i inni przeciwko Polsce został w pełni wykonany. Podkreśliliśmy, że przywrócenie poszanowania praw cudzoziemców(-mek) na granicy polsko-białoruskiej jest konieczne. Nie nastąpiła tam żadna poprawa i prawa osób ubiegających się o ochronę międzynarodową są wciąż regularnie łamane.
W połowie marca Komitet Ministrów Rady Europy opublikował notę i decyzję dotyczącą kontroli wykonania wyroku Trybunału m.in. w sprawie M.K. i inni przeciwko w Polsce.
W swoim stanowisku Komitet stwierdził, że potrzebuje więcej informacji, by móc ocenić, czy wyrok w sprawie M.K. i inni przeciwko w Polsce został w pełni wykonany. W odniesieniu do oświadczenia polskich władz, iż stworzono formularz deklaracji ubiegania się o ochronę międzynarodową, Komitet wskazał, że polskie władze powinny szczegółowo wyjaśnić treść lub przedstawić kopię takiego formularza oraz wskazać, czy przewidują podjęcie innych działań mających na celu wyeliminowanie praktyki polegającej na niezgodnym z prawdą rejestrowaniu oświadczeń cudzoziemców(-mek) (tzn. na pomijaniu ich twierdzeń o chęci ubiegania się o ochronę międzynarodową w Polsce).
Komitet ponownie zwrócił się do polskich władz o przedstawienie analizy dotyczącej wpływu wprowadzonych w 2021 r. zmian przepisów ustawy o cudzoziemcach i ustawy o udzielaniu cudzoziemcom ochrony na poszanowanie prawa do ubiegania się o ochronę międzynarodową w Polsce. W szczególności władze powinny udzielić konkretnych informacji dotyczących praktyki stosowania przez Szefa Urzędu ds. Cudzoziemców art. 33 ust. 1a ustawy o udzielaniu cudzoziemcom ochrony, który pozwala na nierozpatrzenie wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej złożonego przez cudzoziemca(-mkę), który wjechał do Polski w nieuregulowany sposób.
Komitet zalecił też niezwłoczne dostarczenie pozostałych danych statystycznych – m.in. określenia, ile wniosków o ochronę i odmów wjazdu lub nakazów opuszczenia terytorium RP dotyczyło cudzoziemców(-mek) wjeżdżających na terytorium Polski z Białorusi oraz ile wniosków pozostawiano bez rozpoznania, a także ile osób zostało wydalonych na Białoruś na podstawie Rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 20 sierpnia 2021 r.
Komitet wezwał również polskie władze do niezwłocznego przedstawienia informacji o środkach mających zaradzić problemowi braku automatycznego skutku zawieszającego odwołania od decyzji o odmowie wjazdu na terytorium RP w sytuacji, gdy cudzoziemiec(-mka) utrzymuje, że jego prośby o złożenie wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej nie zostały uwzględnione.
Zaapelowano także o przekazanie informacji o gwarancjach stosowanych przez władze krajowe w celu zapewnienia przestrzegania środków tymczasowych zarządzonych przez Europejski Trybunał Praw Człowieka (tzw. interim measures).
Komitet ponownie pochyli się nad sprawą w 2025 r., po tym jak do końca bieżącego roku polskie władze dostarczą ww. informacje.
Z pełną treścią noty i decyzji można zapoznać się odpowiednio TUTAJ i TUTAJ