Deportacja cudzoziemca, wobec którego Rzecznik Praw Obywatelskich wystąpił o wszczęcie postępowania w przedmiocie udzielenia zgody na pobyt humanitarny narusza prawo i zagraża zdrowiu, życiu i bezpieczeństwu cudzoziemca.
Cudzoziemiec uciekał przed prześladowaniami w Iraku. W Polsce 2 lata temu otrzymał decyzję o deportacji (o zobowiązaniu do powrotu). Nie uwzględniała ona istotnych przyczyn, z powodu których cudzoziemiec nie mógł bezpiecznie wrócić do swojego kraju. W związku z tym Rzecznik Praw Obywatelskich po zbadaniu sprawy zwrócił się do właściwego Komendanta Placówki Straży Granicznej o wszczęcie postępowania w sprawie udzielenia mu zgody na pobyt ze względów humanitarnych na terytorium Polski (na podstawie art. 14 pkt 6 ustawy o Rzeczniku Praw Obywatelskich, art. 182 kodeksu postępowania administracyjnego oraz art. 356 ust. 2 pkt 1 ustawy o cudzoziemcach). Wniosek Rzecznika Praw Obywatelskich w tym przedmiocie jest wiążący dla Straży Granicznej. Postępowanie jest wszczynane z urzędu w momencie skutecznego doręczenia wniosku do właściwego organu Straży Granicznej. Od tego momentu niedopuszczalna jest deportacja cudzoziemca (art. 330 ust. 1 pkt 2 ustawy o cudzoziemcach). Pomimo skutecznego doręczenia wniosku Rzecznika Praw Obywatelskich dzień przed planowanym terminem deportacji oraz poinformowaniem m.in. Komendy Głównej Straży Granicznej o złożeniu takiego wniosku, cudzoziemiec został deportowany.
Zgodę na pobyt humanitarny wydaje się m.in. wtedy gdy prawo do życia cudzoziemca byłoby zagrożone lub wtedy gdy mógłby być poddany torturom lub nieludzkiemu traktowaniu (art. 348 ustawy o cudzoziemcach). Zdaniem RPO wydając decyzję o zobowiązaniu do powrotu właściwy Komendant Placówki Straży Granicznej nie zbadał w sposób wnikliwy historii cudzoziemca, co może skutkować zagrożeniem jego życia w razie powrotu do Iraku.
W ocenie Stowarzyszenia Interwencji Prawnej deportacja cudzoziemca pomimo złożonego wniosku RPO stanowiła rażące naruszenie prawa i naraziła cudzoziemca na ryzyko utraty życia lub zdrowia.