Koalicja organizacji pozarządowych PRAB (Protecting Rights at Borders), której jesteśmy członkami, opublikowała właśnie kolejny raport o sytuacji cudzoziemców(-mek) próbujących przekroczyć granice UE w poszukiwaniu ochrony międzynarodowej i bezpieczeństwa. Wielu z nich spotyka się z praktyką pushbacków, tj. wydalania ich z terytorium państwa, do którego chcą wjechać, bez rozważenia ich indywidualnej sytuacji i potrzeb oraz pomimo ich błagań o ochronę.
Raporty PRAB dokumentują praktykę pushbacków w ośmiu krajach: Białorusi, Bośni i Hercegowinie, Grecji, Litwie, Macedonii Północnej, Polsce, Serbii oraz we Włoszech. W tym krajach, w 2023 r., koalicja udokumentowała pushbacki wobec ponad 28 609 cudzoziemców i cudzoziemek. W praktyce pushbacków jest jednak wiele więcej.
W odniesieniu do Polski, w najnowszych raporcie PRAB wskazano m.in., że:
- W okresie od września do grudnia 2023 r. Grupa Granica udokumentowała 268 pushbacków (głównie obywateli Syrii), w tym jedenastu dzieci – także bez opieki. Ponadto, 61 osób wskazało, że zostało zawróconych do Białorusi więcej niż raz. W tym samym okresie Straż Graniczna wydała postanowienia o opuszczeniu terytorium RP (na podstawie krytykowanego – także że przez polskie sądy – art. 303b ustawy o cudzoziemcach) wobec 73 cudzoziemców, w tym 47 z Syrii lub Iranu.
- Cudzoziemcy próbujący przekroczyć granicę polsko-białoruską wciąż spotykają się z przemocą oraz nieludzkim i poniżającym traktowaniem ze strony zarówno przedstawicieli władz polskich jak i białoruskich. W raporcie PRAB wskazano choćby na przypadek postrzelenia obywatela Syrii przez polskiego żołnierza patrolującego granicę białoruską w listopadzie 2023 r. Inny obywatel Syrii wskazał, że osoby patrolujące granicę po polskiej stronie poczęstowały go wodą, do której – jak się okazało po jej wypiciu – został dodany gaz pieprzowy. W okresie od września do grudnia 2023 r. Grupa Granica potwierdziła także dwa przypadki zawrócenia do Białorusi cudzoziemca, który przebywał w polskim szpitalu.
- Od 3 października 2023 r. przywrócono kontrole i wprowadzono ograniczenia ruchu na granicy polsko-słowackiej. W raporcie opisano przypadki cudzoziemców(-mek), którzy w związku z tymi kontrolami utknęli po słowackiej stronie granicy lub podjęli się przekroczenia granicy w sposób nieregularny. Od października do grudnia 2023 r. 47 obywatelom Syrii odmówiono wjazdu na tym odcinku polskiej granicy.
Z najnowszym raportem PRAB można zapoznać się TU.
Kryzys humanitarny na granicy polsko-białoruskiej trwa pomimo zmiany rządu. W styczniu 2024 r., ponad 100 organizacji pozarządowych, w tym nasze stowarzyszenie, i setki osób prywatnych wezwały premiera do zaprzestania pushbacków. Przyłączyliśmy się też do akcji Stop the Inhumanity at Europe’s Borders.