Jakie zmiany, dotyczące wiz humanitarnych i pobytu humanitarnego w Polsce, dla obywateli Białorusi weszły ostatnio w życie? Jak wygląda procedura ubiegania się o te dokumenty? Co to jest polski dokument podróży, jakie daje prawa i jak mogą go otrzymać obywatele Białorusi według ostatnich zmian w prawie?
Zezwolenia na pobyt czasowy
W ostatnim czasie weszły w życie przepisy zmieniające sytuację obywateli(-lek) Republiki Białorusi posiadających wizy humanitarne w Polsce.
Zgodnie z nowymi przepisami zezwolenia na pobyt czasowy ze względu na inne okoliczności udziela się cudzoziemcowi, jeżeli bezpośrednio przed złożeniem wniosku o udzielenie tego zezwolenia przebywał na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie wizy krajowej wydanej w celu humanitarnym i posiada obywatelstwo określone w rozporządzeniu Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji tj. ob. Białorusi.
W tym kontekście obywatele Białorusi, którzy przybywają na terytorium Polski w oparciu o wizę humanitarną mogą ubiegać się o zezwolenie na pobyt czasowy ze względu na inne okoliczności, jest to rozwiązanie korzystniejsze aniżeli zgoda na pobyt ze względów humanitarnych (która udzielana jest w ściśle określonych warunkach). Udzielenie wizy humanitarnej podyktowane jest interesem polskiego państwa lub zobowiązaniami międzynarodowymi.
Co do zasady aby otrzymać ww zezwolenie należy w urzędzie wojewódzkim (zgodnym z miejscem zamieszkania) złożyć wniosek o pobyt czasowy, 4 zdjęcia oraz kopie wszystkich stron paszportu – w tym kopię wizy humanitarnej (D 21). Nie będą wymagane natomiast między innymi: potwierdzenie posiadania ubezpieczenia, zameldowania, miejsca zamieszkania czy też pracy.
Wizy humanitarne
Wiza humanitarna jest wizą krajową, procedura jej pozyskania nie uległa zmianie, nie pobiera się też opłat konsularnych za rozpatrzenie wniosku o jej wydanie.
Obywatele Białorusi, którzy uciekli przed reżimem białoruskim do Ukrainy, którzy przebywają w Polsce na podstawie wiz, których termin ważności zbliża się do zakończenia lub którzy wjechali do Polski w trybie szczególnym bez wizy, a uprawnieni byliby do uzyskania np. wiz humanitarnych będą mieli możliwość złożyć wnioski o wydanie wizy do Ministra Spraw Zagranicznych (obecnie czyni to za pośrednictwem urzędników zatrudnionych w Centrum Decyzji Wizowych w Departamencie Konsularnym Ministerstwa Spraw Zagranicznych).
Możliwość złożenia wniosku wizowego do Ministra Spraw Zagranicznych ma odbywać się za pośrednictwem podmiotu zewnętrznego.
Obecnie brak jest szczegółowych informacji w tym zakresie. Wszystkie szczegóły dotyczące okresu lub okresów, w których cudzoziemcy przebywający w Polsce mogą składać wnioski do ministra właściwego do spraw zagranicznych o wydanie wiz krajowych czy też państw, których obywatele przebywający na terytorium Polski mogą składać wnioski do ministra właściwego do spraw zagranicznych o wydanie wiz krajowych powinno z uwagi na zmianę ustawy zostać określone w nowym rozporządzeniu Ministra Spraw Zagranicznych.
Na dzień dzisiejszy obowiązuje jedynie rozporządzenie z 28 maja 2021 r. w sprawie państw, w których cudzoziemcy mogą składać wnioski o wydanie wizy przez ministra właściwego do spraw zagranicznych, które wskazuje, że o wydanie wizy humanitarnej przez Ministra Spraw Zagranicznych, zgodnie z którym jedynie obywatele Białorusi mogą korzystać z ww. formy składania wniosków wizowych, a to za pośrednictwem Ministra.
Aktualnie brak jest aktu wykonawczego regulującego okres lub okresy, w których cudzoziemcy przebywający na terytorium Polski mogą składać ww wnioski.
Dokument podróży dla cudzoziemca
Polski dokument podróży dla cudzoziemca wydaje się cudzoziemcowi, który utracił swój dokument podróży albo którego dokument podróży uległ zniszczeniu bądź utracił ważność, a nie jest możliwe otrzymanie przez cudzoziemca nowego dokumentu podróży o ile cudzoziemcowi udzielono:
1) zezwolenia na pobyt stały;
2) zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego UE;
3) ochrony uzupełniającej;
4) zgody na pobyt ze względów humanitarnych.
Nowelizacja ustawy o cudzoziemcach wprowadziła nową kategorię osób, które w opisanych wyżej przypadkach będą mogły ubiegać się o wydanie Polskiego dokumentu podróży. Począwszy od 01.01.2023 r. w przypadku utarty dokumentu podróży, zniszczenia lub utraty ważności dokumentu podróży przy jednoczesnym braku możliwości otrzymania nowego dokumentu podróży o polski dokument podróży cudzoziemca będą mogły ubiegać się osoby posiadające zezwolenie na pobyt czasowy udzielone cudzoziemcowi, który bezpośrednio przed złożeniem wniosku o udzielenie tego zezwolenia przebywał na terytorium Polski na podstawie wizy krajowej wydanej w celu humanitarnym, i posiada obywatelstwo określone w rozporządzeniu Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji tj. ob. Białorusi.
Polski dokument podróży dla cudzoziemca wydawany jest przez Wojewodę właściwego ze względu na miejsce pobytu cudzoziemca.
Wydanie polskiego dokumentu podróży dla cudzoziemca nie zwalnia go z obowiązku podjęcia działań zmierzających do uzyskania dokumentu podróży kraju jego pochodzenia. Polski dokument podróży dla cudzoziemca jest wydawany na okres 1 roku i w okresie swojej ważności uprawnia do wielokrotnego przekraczania granicy.
Zdjęcie: Andrew Keymaster | Unsplash