W dniu 14 grudnia 2022 r. Sejm RP uchwalił ustawę o zmianie ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa oraz niektórych innych ustaw, która przewiduje wiele niekorzystnych zmian w sytuacji prawnej obywateli Ukrainy objętych zakresem Specustawy. Nasze uwagi do projektu tej nowelizacji kierowaliśmy już na etapie prac rządu oraz w Sejmu.

Sejm w szybkim tempie przyjął ustawę w praktycznie takim samym kształcie w jakim do niego trafiła. Główne problemy, o których zmianę walczyliśmy, niestety pozostały uchwalone w nowelizacji, m.in.:

  1. Cofnięcie możliwości ubiegania się przez obywateli Ukrainy o udzielenie zezwolenia na pobyt czasowy na 3 lata w uproszczonym trybie, bez konieczności udokumentowania konkretnego celu pobytu i możliwości utrzymania się w Polsce (art. 1 pkt 17 nowelizacji).
  2. Wprowadzenie opłat za korzystanie przez obywateli Ukrainy z pomocy w zakresie zakwaterowania i wyżywienia w wysokości w wysokości 50% (nie więcej niż 40 zł dziennie) po 120 dniach od przyjazdu do Polski, a po 180 dniach – w wysokości 75 % (nie więcej niż 60 zł dziennie) (art. 1 pkt 8 lit. b nowelizacji).
  3. Uchylenie przepisów przedłużających legalność pobytu oraz ważność dokumentów pobytowych wszystkich cudzoziemców (nie tylko obywateli Ukrainy) na czas stanu epidemii lub zagrożenia epidemiologicznego w Polsce (art. 17 nowelizacji). Wejście w życie tej regulacji zostało jednak wyznaczone na dzień 24 sierpnia 2023 r.

Uchwalona nowelizacja zakłada jednak możliwość ubiegania się przez obywateli Ukrainy objętych zakresem Specustawy o udzielenie zezwolenia na pobyt czasowy i pracę. W obecnym stanie prawnym nie jest to możliwe ze względu na to, że pobyt na podstawie Specustawy rozumiany jest jako korzystanie z ochrony czasowej, a w takim przypadku możliwość ubiegania się o udzielenie zezwolenia na pobyt czasowy jest wyłączona. W naszych uwagach do Senatu proponujemy jednak rozszerzenie katalogu osób uprawnionych do ubiegania się o udzielenie tego zezwolenia o małoletnie dzieci oraz małżonków cudzoziemców przebywających w Polsce na podstawie zezwolenia na pobyt czasowy. Przyjęte przez Sejm rozwiązanie doprowadzi do sytuacji, w której rodzic lub małżonek obywatela Ukrainy jest lub będzie uprawniony do uzyskania zezwolenia na pobyt czasowy na okres do 3 lat, jednak legalny pobyt jego dziecka lub małżonka upłynie wraz z końcem obowiązywania Specustawy. Pociągnie to za sobą konieczność powrotu cudzoziemca wraz z dzieckiem lub z małżonkiem do Ukrainy, a tym samym uniemożliwi faktyczne korzystanie z udzielonego zezwolenia, albo doprowadzi do konieczności rozdzielenia rodziny.

W Nowelizacji ujednolicono również termin przedłużenia ważności podstaw legalnego pobytu w Polsce (m.in. wiza, zezwolenie na pobyt czasowy, ruch bezwizowy) oraz dokumentów pobytowych obywateli Ukrainy, który we wszystkich przypadkach kończy się dnia 24 sierpnia 2023 r. (art. 1 pkt 20 lit. a – c nowelizacji). Odpowiednie przepisy w tym zakresie mają wejść w życie z mocą wsteczną od dnia 1 stycznia 2023 r.

Przebieg prac Senatu nad nowelizacją Specustawy można śledzić tutaj: Proces legislacyjny w Senacie – Druk nr 887. Termin rozpatrzenia jej przez Senat upływa w dniu 13 stycznia 2023 r.

Tutaj można zapoznać się z naszymi uwagami do nowelizacji Specustawy skierowanymi do Senatu.

Udostępnij