Nasz sprzeciw wzbudziło między innymi skrócenie terminu do wniesienia odwołania od decyzji nakazującej powrót z 14 do 7 dni. Tak krótki termin jest wyjątkiem w polskiej procedurze administracyjnej. Ponadto, w polskim prawie skracanie terminów do wniesienia odwołań jest niezwykle rzadką praktyką. Naszym zdaniem ta zmiana ma charakter dyskryminacyjny i nie widzimy dla niej racjonalnego powodu.
Jedynym efektem tego, że cudzoziemiec będzie przebywał na terytorium Polski 7 dni krócej będzie ograniczenie jego praw, w szczególności biorąc pod uwagę barierę językową oraz brak pomocy prawnej z urzędu. Dotyczy to zwłaszcza osób przebywających w strzeżonym ośrodku dla cudzoziemców, które mają bardzo ograniczone kontakty ze światem zewnętrznym. Istnieje duże ryzyko, że skrócenie terminu na złożenie odwołania doprowadzi do tego, że środek odwoławczy w postępowaniu w sprawie zobowiązania do powrotu będzie iluzoryczny i nieskuteczny w praktyce.
Co jeszcze? Projekt przewiduje także przeniesienie kompetencji rozpoznania sprawy w II instancji – zamiast Szefa Urzędu ds. Cudzoziemców, organem odwoławczym stanie się Komendant Główny Straży Granicznej. Naszym zdaniem taka zmiana nie tylko nie usprawni toczących się procedur, ale może skutkować ich przedłużeniem i obniżeniem jakości wydawanych decyzji.
Kolejną zmianą jest uchylenie przepisu o wstrzymaniu wykonania decyzji o zobowiązaniu do powrotu na skutek złożenia skargi do sądu administracyjnego. Dotychczasowy przepis miał na celu realne zagwarantowanie prawa do skutecznego środka odwoławczego. Uchylenie go jest niezgodne z prawem unijnym, według którego w sytuacji gdy istnieje ryzyko naruszenia zakazu tortur, innego nieludzkiego lub poniżającego traktowania lub karania środek odwoławczy winien mieć automatyczny skutek suspensywny. W praktyce taka zmiana oznacza bardzo duże ryzyko, że Polska wydali ze swojego terytorium cudzoziemców, zanim sąd zdąży rozpatrzyć ich sprawę.
Wprawdzie obecny system jest daleki ideału, z pewnością jednak proponowane zmiany nie usprawnią go, a jedynie znacząco ograniczą prawa cudzoziemców.
Zapoznaj się z pełną treścią uwag SIP do projektu ustawy o zmianie ustawy o cudzoziemcach.
zdjęcie: Gerd Altmann / Pixabay