Organizacje pozarządowe alarmują o niepokojącej sytuacji Czeczenów, których nie dopuszcza się do złożenia wniosku o ochronę międzynarodową na polskiej granicy.

Od kilku lat nasze organizacje otrzymują od osób poszukujących ochrony wiadomości o kolejnych bezskutecznych próbach złożenia przez nich wniosku o status uchodźcy na przejściu granicznym w Terespolu. W tym okresie kilka tysięcy osób zostało zawróconych z Terespola do Białorusi nawet po kilkadziesiąt razy, bez zapewniania im dostępu do procedury azylowej. Ostatnie odnotowane historie dowodzą, że życie osób bezskutecznie usiłujących złożyć wniosek o ochronę międzynarodową w Polsce może być poważnie zagrożone, po tym jak Straż Graniczna arbitralnie zawraca je na Białoruś.

Artur Aydamirov oraz  Z* (imię zostało utajnione) to dwóch z wielu czeczeńskich funkcjonariuszy policji, którzy deklarują, że otrzymali rozkaz odbycia służby wojskowej w Syrii. Z powodu poczucia zagrożenia dla ich bezpieczeństwa postanowili uciec z Czeczenii.  Dotarli do  Brześcia na Białorusi, a następnie próbowali przekroczyć granicę z Polską w Terespolu z zamiarem ubiegania się ochronę międzynarodową.

Los Artura Aydamirova jest obecnie nieznany. Został zatrzymany w Brześciu 8 czerwca br. i od tej pory nikt z bliskich nie ma z nim kontaktu. Tego dnia, według relacji świadków, 4 umundurowanych, zamaskowanych mężczyzn zatrzymało Artura przy kasie biletowej na dworcu w Brześciu. Kupował właśnie bilety na pociąg do Terespola, by kolejny raz wraz z rodziną ubiegać się o ochronę w Polsce. Założono mu kajdanki i wsadzono do furgonetki. Żona do dziś nie zdołała nawiązać z nim kontaktu. Sama od czasu zatrzymania męża podjęła ponad 20 prób przekroczenia granicy wraz ze swoimi dziećmi, ale za każdym razem odmówiono jej możliwości złożenia wniosku o ochronę międzynarodową. 15 sierpnia rodzina może zostać deportowana z Białorusi. Jeśli zostanie deportowana do Czeczenii, rodzina może być ponownie narażona na prześladowania jakich doświadczyła przed ucieczką.

Istnieją obawy, że władze Czeczenii przetrzymują Artura w nieznanym miejscu, jak to miało miejsce w udokumentowanym przypadku Imrana Salamova, który zaginął w Brześciu i po kilku miesiącach został odnaleziony w areszcie w Groznym. Artur mógł paść ofiarą wymuszonego zaginięcia, co z kolei stanowiłoby poważne naruszenie międzynarodowych standardów. Zachęcamy do wysyłania apeli w jego sprawie za pomocą Pilnej Akcji Amnesty International: https://amnesty.org.pl/akcje/pomoz-odnalezc-artura-aydamirova/

Z*  obawia się, że jeśli w najbliższym czasie Straż Graniczna nie przyjmie od niego wniosku, spotka go podobny los. Zgodnie z jego relacją, w Czeczenii jako  funkcjonariusz policji, był świadkiem pobicia i stosowania tortur wobec jednej z przywiezionych na komisariat osób. Osoba ta zmarła tego dnia w wyniku odniesionych obrażeń. Z. został zatrzymany i oskarżony o morderstwo, którego był świadkiem na komisariacie. Poddawano go torturom. Po jego zwolnieniu wcześniejszy przełożony rozkazał mu wyjazd do Syrii, by walczył w batalionach Ramzana Kadyrowa  wraz z rosyjskimi jednostkami. 11 czerwca br.  Z. z całą rodziną zdecydował o ucieczce z kraju, a od 14 czerwca bezskutecznie stara się złożyć wniosek na granicy w Terespolu. W Brześciu ukrywa się, w obawie, by nie podzielić losu Artura Aydamirova.

Powyższe historie są kolejnymi dowodami, że niezgodne z prawem działania polskiej Straży Granicznej, która autorytatywnie uznaje stawiających się na przejściu granicznym uchodźców za migrantów ekonomicznych i w związku z tym odmawia im wjazdu ze względu na brak wizy, narażają ludzi na poważne niebezpieczeństwo

– powiedziała Aleksandra Chrzanowska ze Stowarzyszenia Interwencji Prawnej.

“Mając na uwadze stan przestrzegania praw człowieka na terenie Kaukazu Północnego, w tym w republice Czeczenii, zwracamy uwagę, że zawracanie ludzi z polskiej granicy stanowi naruszenie zasady non-refoulement, czyli zakazu zawracania w sytuacji, kiedy osobie może grozić niebezpieczeństwo. Tortury i inne formy nieludzkiego traktowania są szeroko rozpowszechnione w Czeczenii zarówno w oficjalnych ośrodkach zatrzymań, jak i w nielegalnych tajnych ośrodkach, wykorzystywanych przez czeczeńskich funkcjonariuszy policji. Stąd nieprzyjmowanie wniosków o status uchodźcy od osób stawiających się na granicy może narazić te osoby na poważnie niebezpieczeństwo, o czym świadczą podane przykłady.”

Nasze organizacje stoją na stanowisku, że większość z osób, które zdecydowały się na opuszczenie swoich domów w Czeczenii, nie jest bezpieczna na Białorusi, ponieważ ten kraj nie posiada sprawnie funkcjonującego systemu azylowego dla Czeczenów i nie chroni osób poszukujących azylu przed dalszym zawracaniem

– przypomina  Aleksandra Fertlińska z Amnesty International Polska.

“Znalazło to odzwierciedlenie w decyzjach Europejskiego Trybunału Praw Człowieka o zastosowaniu środka tymczasowego przynajmniej w 6 sprawach, w których Trybunał jasno stwierdził, że osoby poszukujące ochrony w Polsce nie mogą być zawracane na Białoruś, dopóki odpowiednie organy nie rozpatrzą ich wniosków o ochronę.”

Po raz kolejny przypominamy, że  zgodnie z polskim prawem azylowym rolą Straży Granicznej nie jest ocena zasadności ubiegania się przez cudzoziemców o ochronę międzynarodową, a jedynie przyjęcie od nich wniosku, przekazanie go do rozpatrzenia Szefowi Urzędu do Spraw Cudzoziemców i wpuszczenie wnioskodawców na czas rozpatrywania ich sprawy do Polski.

Domagamy się, aby Straż Graniczna postępowała zgodnie z przewidzianymi prawem krajowym i międzynarodowym procedurami i umożliwiła złożenie wniosków o ochronę na polsko-białoruskiej granicy rodzinie Artura Aydamirova i Pana Z., a także wszystkim innym cudzoziemcom, którzy deklarują taką wolę.

*Imię zostało utajnione ze względów bezpieczeństwa. Pełne dane personalne zostały podane do wiadomości adresatów listu w oficjalnej korespondencji

Amnesty International Polska
Chlebem i Solą
Fundacja Centrum Badań Migracyjnych
Fundacja Nasz Wybór
Stowarzyszenie Homo Faber
Helsińska Fundacja Praw Człowieka
Nomada. Stowarzyszenie na Rzecz Integracji Społeczeństwa Wielokulturowego
Polskie Forum Migracyjne
Stowarzyszenie Interwencji Prawnej
Uchodźcy.info

Udostępnij