Wraz z Global Detention Project (GDP) przygotowaliśmy Wspólne Oświadczenie do Komitetu Przeciwko Torturom Rady Europy, w którym przedstawiamy nasze uwagi. Pismo to jest częścią przygotowań do wizyty roboczej Komitetu w Polsce. Polska jest jednym z ośmiu krajów, które w tym roku odwiedzi Komitet w związku z badaniem sytuacji osób pozbawionych wolności. Ostatnia wizyta Komitetu przeciwko Torturom w Polsce miała miejsce w roku 2017. Członkowie delegacji odwiedzili wtedy ośrodki detencyjne dla obcokrajowców w Białymstoku i w Lesznowoli. Po wizycie Komitet przedstawił szereg rekomendacji, których implementacja była oceniona przez SIP i GDP. Na tej podstawie oraz z uwagi na wyzwania związane z sytuacją spowodowaną agresją Rosji na Ukrainę w lutym tego roku, zwróciliśmy Komitetowi uwagę na poniższe kwestie.
Konieczność pilnej kontroli warunków bytowych w ośrodkach detencyjnych
W sierpniu 2021 zmienione zostały wymagania co do zapewnienia osobom przebywających w ośrodkach minimalnej przestrzeni – obecnie minimalna przestrzeń wynosi 2m kwadratowe na osobę, co jest niezgodne z międzynarodowym standardem ochrony praw człowieka. Dodatkowo przyczynia się to do istniejącego już problemu przepełnienia ośrodków i złych warunków bytowych w nich panujących.
Nieodpowiednia jakość opieki medycznej, dostępu do edukacji oraz pomocy prawnej dla osób, w tym dzieci przebywających w ośrodkach detencyjnych
Ponadto, osoby w detencji muszą mieć zapewniony odpowiedni dostęp do przestrzeni na świeżym powietrzu oraz do komunikacji ze światem zewnętrznym, które w tym momencie podlegają ograniczeniom, a mają znaczący wpływ na stan psychofizyczny osób zatrzymanych.
Nadużycia wobec osób uwięzionych na granicy polsko – białoruskiej
Od maja 2021 kryzys migracyjny na granicy polsko – białoruskiej narasta. W 2021 r. ponad 24 tys. osób próbowało przekroczyć granicę. Tysiące osób pozostawionych zostało w lesie bez schronienia, pomocy medycznej, jedzenia i picia, a co najmniej 19 z nich zmarło zimą. Służby nie przyjmują od tych osób wniosków o udzielenie ochrony międzynarodowej i dokonują tzw. push-backów, transportując uchodźców na obszar międzygraniczny. Są to działania nielegalne, stojące w sprzeczności z podstawowymi prawami człowieka i urągające ludzkiej godności.
Dyskryminacyjne praktyki wobec uchodźców o narodowości innej, niż ukraińska
Od początku rosyjskiej agresji na Ukrainę, uchodźcy z krajów trzecich próbujący uciec przed trwającą wojną, spotykają się z dyskryminacją, nielegalnym przetrzymywaniem w ośrodkach detencyjnych, a nawet atakami ze strony gangów działających w okolicach przejść granicznych.
Detencja dzieci
Pomimo rosnącej świadomości, że detencja dzieci – migrantów jest równoznaczna z pogwałceniem ich praw, w Polsce praktyka ta nadal ma miejsce, bez pochylenia się nad indywidualną sytuacją czy potrzebami dzieci.
Szczegółowy spis rekomendacji Stowarzyszenia Interwencji Prawnej i Global Detention Project znajduje się we Wspólnym Oświadczeniu, które dostępne jest tutaj.