European_Court_of_Human_RightsZgodnie z najnowszym orzeczeniem Trybunału w Luksemburgu warunki przyznawania tzw. świadczeń pozaośrodkowych dla osób ubiegających się o status uchodźcy nie spełniają standardów europejskich.

W dniu 24 lutego 2014 r. Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej w Luksemburgu wydał wyrok w sprawie C-79/13 Saciri w przedmiocie interpretacji przepisów dyrektywy Rady 2003/9/WE z dnia 27 stycznia 2003 r. ustanawiającej minimalne normy dotyczące przyjmowania osób ubiegających się o azyl.

Pytania prejudycjalne, które belgijski sąd drugiej instancji skierował do Trybunału Sprawiedliwości UE, zmierzały do ustalenia, według jakich zasad należy przyznawać osobom wnioskującym o ochronę międzynarodową świadczenie pieniężne na zamieszkiwanie i utrzymywanie się w państwie członkowskim w trakcie procedury azylowej.

Zgodnie z orzeczeniem Trybunału państwo członkowskie może wybrać, w jakiej formie na czas postępowania o nadanie statusu uchodźcy będzie wspierało cudzoziemców. Może robić to zarówno poprzez zapewnienie im świadczeń w naturze (to znaczy zaoferowanie zakwaterowania i wyżywania w ośrodkach dla cudzoziemców) lub poprzez wypłatę odpowiednich świadczeń pieniężnych. Decyzja o wyborze którejś z tych dwóch możliwości należy do państwa członkowskiego, a nie do uchodźcy.

Jeżeli jednak państwo zdecyduje się wypłacać zasiłek na pokrycie kosztów zamieszkania i utrzymania, to zgodnie z dyrektywą 2003/9 musi on być zaoferowany w odpowiedniej wysokości. Musi bowiem wystarczać na zapewnienie wnioskodawcy godnego poziomu życia, adekwatnego do sytuacji zdrowotnej cudzoziemca, w tym umożliwić wynajęcie mieszkania także na prywatnym rynku mieszkaniowym.

Ponadto Trybunał podkreślił, że specjalnie traktowane powinny być osoby ze szczególnymi potrzebami, o których mowa w art. 17 dyrektywy, zatem osoby starsze czy osoby z niepełnosprawnościami, ofiary przemocy, w tym tortur, dzieci lub samotne matki. Oznacza to, że dla nich powinny być zapewnione odmienne zasady i wysokość przyznawanej pomocy.

Tymczasem zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 10 listopada 2011 r. w sprawie wysokości pomocy dla cudzoziemców ubiegających się o nadanie statusu uchodźcy cudzoziemcy mogą otrzymać tzw. świadczenia pozaośrodkowe w wysokości od 25 do 12,5 zł na osobę na dzień (w zależności od liczby osób w rodzinie). Dla rodziny pięcioosobowej (czyli przeciętnej rodziny uchodźczej) daje to kwotę ok. 1875 zł miesięcznie, która musi wystarczyć na wynajęcie mieszkania na wolnym rynku i utrzymanie całej rodziny. Nie jest to suma, która odpowiada warunkom postawionym przez Trybunał. Ponadto przepisy nie przewidują żadnych dodatkowych świadczeń z powodu szczególnej sytuacji rodziny, np. niepełnosprawności czy małoletniości jej członków. W świetle orzeczenia Saciri konieczna jest zatem pilna zmiana przepisów cytowanego powyżej rozporządzenia i podniesienie wysokości wypłacanych świadczeń, na co wielokrotnie zwracało w swoich wystąpieniach uwagę Stowarzyszenie.

Całe orzeczenie Trybunału można znaleźć: http://curia.europa.eu/juris/document/document.jsf;jsessionid=9ea7d2dc30dc8abb849d85c34738b6fc978d474d3b6e.e34KaxiLc3qMb40Rch0SaxuMc3j0?text=&docid=148395&pageIndex=0&doclang=PL&mode=lst&dir=&occ=first&part=1&cid=271979

zdjęcie: European Court of Human Rights (Strasbourg) CherryX / CC BY-SA 3.0

Udostępnij